तृष्णेचा बळी

स्टार माझा वर काल ( ११ एप्रिल २०१२)    एक बातमी पहिली त्या बातमी वर आधारित मनात ही कविता आली. आपण हि ही बातमी पहिली तर मनास वेदना होतात. लोकांनी हेल्मेट घातलेले माकड अशी केलेली टिपणी मात्र संताप निर्माण करते.

http://www.umovietv.com/Video/watch.aspx?v=News&i=qezhuc9ZnEY&s=Yavatmal%20Monkey%20Trapped..

तृष्णेचा बळी

ऋतू चक्रातून आला तो  ग्रीष्म
नभी आग भडके तापले ते अश्म

विदर्भात  त्यातून तीव्रता ती भारी

जाळूनी जळाला  आसमंतात सारी

नदी नाले ओढे कोरडे तलाव
प्रतिवर्षी सृष्टी का खेळे हा डाव
भावी ऋतूचा जरी हा  सु हेतू
परी आता जैसे  ग्रासती राहू केतू

जीवन म्हणजे काय ह्या प्रश्ना
उत्तर सोपे लागता ती तृष्णा
एकेका थेंबासाठी  करीत पाणी पाणी
शोधाया  चहूकडे धावती सर्व प्राणी

अशाच त्यात एका मर्कटाचा तान्हुला
पिण्यासाठी पाणी व्याकूळ तो झाला
तहानलेला तो मुका बाळ जीव
गावात एका धावला ओलांडून शीव

स्वैर फिरता फिरता पोर तो रडवा
कुठेतरी दिसला एक छोटसा गडवा
पाण्याची चाहूल लागली त्यास त्यात
चार थेंबच होते साठले तळात

हुशार कावळ्याची गोष्ट नसे त्यास ज्ञात
खुपसले पाण्यासाठी अपुले तोंड गडवयात
हाय परी ह्याचा झाला  भलताच  विपर्यास
अडकले तोंड त्यात जसा पडला गळी फास

शोधत पाठी आली लेकराची ही माय
तिच्यासाठी पिल्लू दुधावरची ती साय
कसे काय सोडवू  केले बहुत  कयास
व्यर्थ परी ठरले सारे तिचे सायास

उराशी धरिले फुटला वात्सल्याचा पान्हा
गडवयासहित बिलगला आईला कान्हा
दृश्य ते पाहुनी धावले मनुष्य प्राणी
जाणिली न तिने परी त्यांच्या मदतीची वाणी

जवळी न कोणा येऊ देई जराशी
पळे दूर  बाळाला घेउनी उराशी
खाता न येई पिलाचे गडवयात तोंड
पाण्यासाठी अडकली अशी गळ्यात धोंड

असे उलटले  नऊ दिसा मागुनी दिस
दया मग आली त्या क्रूर नियतीस
जगण्याची आता व्यर्थ झाली शर्थ
निपचित झाले पिल्लू उरला न देही अर्थ

--प्रसाद शुक्ल

माझ्या मनातील माझी कविता

जेंव्हा आमचे कवी-मित्र केदार मेहंदळे ह्यांनी माझ्या एका कवितेवर टिप्पणी केली त्याला उत्तर देताना खालील भावना मी व्यक्त केल्या


मनातील तरंग जेंव्हा शब्दात येतात
शब्द जेंव्हा छन्दोबद्ध होतात
तिथेच कविता होते  साकार
अन कागदावर घेते आकार

काही कवितांचा जन्म कल्पनेतून होतो
काही कविता आपण अनुभवलेल्या असतो
तो अनुभव स्वतःचा असेल वा भोवतालचा
असेल उद्याचा किंवा आजचा वा तो कालचा

काही कविता आपण जगलेल्या असतो
जगण्यातून कविता सुचते
कवितेतून जगणे रुचते
आणि अशी जगलेली कविता
नेहमीच मनात घर करून राहते

----प्रसाद शुक्ल

चंदेरी रात

तो: चंदेरी रात प्रिये तुझी साथ
      प्रीतीची ग बरसात साजणी
      प्रीतीची ग बरसात
ती: चंदेरी रात प्रिया तुझी साथ
      प्रीतीची रे  बरसात साजणा
      प्रीतीची रे  बरसात

तो: चांदाच्या किरणावारी झुलव शृंगाराचा तू झुला
ती: स्वच्छंदी भ्रमरापरी फुलव हलके हलके तू मला
     घेशी चुंबने अगणित जितक्या चांदण्या रे गगनात
      सखया प्रीतीची रे बरसात

तो: डोंगर कपारीत वाहती खळखळ प्रणयाचे झरे
ती: नाद हा जरी एकांती होई मन माझे रे लाजरे
      झुकती खाली पापण्या धरता मधुघट तू अधरात
      सखया प्रीतीची रे बरसात

ती:  बाहुपाशात तुझ्या तनुवरी रोमांचाची नर्तने
       नाचे यौवन मयुरी होती मिलनाची आवर्तने
तो: अशीच रजनी बहरेल जोवरी तृप्ती दिसे नयनात
      सखये प्रीतीची ग बरसात


---प्रसाद शुक्ल


     

प्रेम प्रेम प्रेम

प्रेम प्रेम प्रेम
काय ही गोष्ट असे
अनुभवा वाचुनी
ते काही कळणार नसे

प्रेम प्रेम प्रेम
बघून नाही दिसणार
ऐकावे म्हणावे तरी
श्रुतीला ना  भावणार

प्रेम प्रेम प्रेम
जिव्हेवरी चाखता न येई
गंध त्याचा नासिकेत
हुंगता जाणार नाही

प्रेम प्रेम प्रेम
कसा करणार त्यास स्पर्श
फुलवता फुलणार नाही
रोमांचाचा मनात हर्ष

प्रेम देऊ म्हटले तरी
मनासारखा घेणारा पाहिजे
प्रेम घेऊ म्हटले तरी
मनासारखा देणारा पाहिजे

घेणे-देणे वा देणे-घेणे
परिणाम ह्याचा जी अनुभूती
प्रेम बसणे प्रेम होणे प्रेम करणे
जमुनी ह्या येतात कृती
\
ह्या कृतींचे उद्दीपन
पेमिक फक्त जाणतील
प्रेमाचे अस्तित्व प्रेमाने
पंचेन्द्रीयांनी भोगतील

प्रेम प्रेम प्रेम
उमजणार नाही वाचून
एकदातरी उधळा ते
नका मनात ठेवू साचून

--प्रसाद शुक्ल

पाळणा -२

पाळणा -२ -- आमच्या चिरंजीवांच्या बारशाच्या वेळेस -

( चाल -- भरजरी ग पितांबर दिला फाडून, द्रौपदीसी बंधू शोभे नारायण 
                चित्रपट - श्यामची आई )

हलकेच जोजवा ग सयांनो पाळणा

पाळण्यात ठेवियला नवा पाहुणा

 

श्रावण ग मास तो, शुद्ध नवमी

पहाटेचा समय ग  तो चंद्र गगनी

सुखावली माउली ती पुत्र दर्शना

पाळण्यात ठेवियला नवा पाहुणा

 

अरुंधती बहिण ह्याची शोभे भाग्याची

पाठीवरी हिच्या मारा थाप कुंकाची

ताई म्हणविता मनी हर्ष मावेना

पाळण्यात ठेवियला नवा पाहुणा

 

दीपाच्या उदरी पहिली जन्मते ज्योती

ज्योती मागुनी किरण येई संगती

अनिरुद्ध हाचि किरण शुक्ल सदना

पाळण्यात ठेवियला नवा पाहुणा

 

सोनियाचा दिन हा, उगवला आज

पाळण्यासी चढविला सुमनांचा साज

आप्त-इष्ट जमले ह्या नामकरणा

पाळण्यात ठेवियला नवा पाहुणा

 

--प्रसाद शुक्ल

आरती -रेणुकेची

आमची कुलदेवता -रेणुका (माहूर) . शिवरायांच्या जन्मभूमी जुन्नर येथे देवीचे देऊळ आहे - ग्रामदैवत!  तेथील आम्ही पुजारी. माझ्या कडे एक जुने दस्तऐवज आहे - अर्धे मोडी लिपी मध्ये आहे व अर्धे पर्शियन भाषेत - जे मी बाबासाहेब पुरंदरे ह्यांच्याकडून वाचून घेतले.  १५५० साल चे आहे. त्यात आम्हाला बादशहाने ( during Moghul rule) जुन्नर व  आसपास च्या गावांचे पौरोहित्य करण्याचे अधिकार दिले असा मजकूर आहे.
माझा जन्म रेणुका देवीला नवस केल्याने झाला म्हणून माझे नाव प्रसाद. त्या आमच्या कुलदेवीची - रेणुकेची ही आरती.

( चाल पारंपारिक -- जय जगदीश हरे --)

जय जय रेणुके माते जय जय रेणुके
शरण मी तुझ्या चरणी, आशीर्वाद दे
जय जय रेणुके

तुझ्या रूपे लक्ष्मी, पाहतो सरस्वती
आकार तूच दे ग , आधार तूच दे ग माझ्या जीवनी
जय जय रेणुके

पुण्याचे होवोत पर्वत, पाप विलीन धरणी
तन मन धन ग माझे लागो सत-करणी
जय जय रेणुके

विसर न व्हावा तुझा मजला हीच बुद्धी देई
तुझे नाम सदा मुखी हीच इच्छा हृदयी
जय जय रेणुके

लाभो सर्वा सुख समृद्धी हीच  विनंती
करितो ग प्रसादे, परशुराम जननी
जय जय रेणुके

--प्रसाद ( उर्फ परशुराम) शुक्ल

पाळणा -१

पाळणा -१ कन्येच्या बारशाच्या वेळी  ( चाल पारंपारिक - बाळा जो जो रे)

बाळा जो जो रे, कुलभूषणा
परशुराम दुहिता, बाळा जो जो रे

लाविली दीपाने कुलज्योती, दिवाळीच्या मुहूर्ती
मिळवी तू कीर्ती , तेजाने दिपवी सारी धरती
बाळा जो जो रे

तुझ्याच वेलीवर हे अंबे, आले सुंदर फुल
सदैव राहूदे तिजवरी तव मायेची झूल
बाळा जो जो रे

लाडक्या नातीचे कौतक करी प्रभावती
दुधावरची साय म्हणोनी आजोबा तुज जपती
बाळा जो जो रे

हर्ष जाहला आजोळी, फुलली नाजूक कळी
करांच्या हिंदोळी, कौतुक प्रत्येकाचे डोळी
बाळा जो जो रे

सुमन आत्याने सांगितले नाव अरुंधती
सोनियाचे क्षण आजला कौतुके नाहिती
बाळा जो जो रे

---प्रसाद (उर्फ परशुराम ) शुक्ल

ओली चिंब तू

पावसात ह्या, ओली चिंब तू

केसात तुझ्या, झेली थेंब तू

सारीत बाजूला त्या अवखळ बटा

जाणून घेऊ दे तुझ्या नजरेतील छटा

प्रतिसाद दे मला राहुनी संग तू

पावसात ह्या, ओली चिंब तू

 

ओली वसने हि, बिलगली ग तुला

मनी उफाळला त्यांचा मत्सर मला

रेखीव तनुवरी फुललेले आकार

डोळ्यात माझ्या होती साकार

मदिरेचे पेले सहस्त्र,  ऐसी झिंग तू

पावसात ह्या, ओली चिंब तू

 

जरी हवेत गारवा   मनी  मी तापलो

घुमे मदनाचा पारवा तनी ओला जाहलो

सांगती आता तुझ्या अधरांची स्पंदने

मिठीत मोकळी कर सारी बंधने

शृंगाराच्या ऐन्यातले यौवन बिंब तू

पावसात ह्या, ओली चिंब तू

 

---प्रसाद शुक्ल

पहिली भेट

सांग रे सांग रे मना
फुले का बहरली, चंद्र का हासला
थांब रे थांब रे मना
आसमंत हा मज स्वर्ग का भासला

हे कोकिळे हे कोकिळे
संगीताच्या डहाळीवर एक गा ग गोड गीत
रस वाटू दे ग त्याला माझ्या प्रीत संगतीत
पहिलीच माझी त्याची भेट घडे हि आजला

अग सरिते अग सरिते
खळखळून धावू नको मन माझे हि धावते
गोंधळून गेले कि मी माझी न मी राहते
आधीच माझा  जीव गोड भीतीने ग्रासला

रे राजहंसा रे राजहंसा
प्रेमात त्याच्याशी मी बोलू रे कसे
दृष्टीला लावूनी दृष्टी, का लाजतसे
सांग न लवकरी जवळी तो आला

---प्रसाद शुक्ल

अभागी मी

जा जा जा रे रातच्या राजा जा
जेथे असेल प्रीतीची बरसात
तेथे तू जा

होती माझ्या भाळ अंगणी
चमचम करीत एक चांदणी
पुनवेच्या ह्या शीतल रात्री
नाही फक्त तीच एकटी
तू हि जा तू हि जा रातच्या राजा जा

उजाड ह्या डोंगर माथी
वाट पाहू मी कोणासाठी
तुटलेल्या ह्या फांदीवरती
रानफुले हि येत नसती
गुलाबाच्या रे सुंदर फुला
तुही सुकून जा सुकून जा

---प्रसाद शुक्ल

अल्लड प्रेम

तो: प्रेम बसले माझे तुझ्यावर
     तुझे माझ्यावर मी काय करू

ती:   त्या चांदण्या अन सागर मोती
       राजा तू घेउनी ये हाती
       हट्ट करणारी मी ती राणी 
       आता तूच माझा रे कल्पतरू
      काय करू काय काय करू
      प्रेम बसले माझे तुझ्यावर
     तुझे माझ्यावर मी काय करू

तो: हि रात्र सुंदर , तुही सुंदर
     बोलावतो सुंदर समिंदर
     मऊ मऊ ह्या रेतीवारुनी
     आपण दोघे खूप फिरू
    काय करू काय काय करू

तो ती : प्रेम बसले माझे तुझ्यावर
      तुझे माझ्यावर मी काय करू

---प्रसाद शुक्ल
     

निधन

प्राण्यांनाही भावना आहेत --

मरुनी पडता आपुली कलत्र
अश्रू ढाळती मुके दोन नेत्र

उमजत नाही का हि मेली
एकलीच स्वर्गामध्ये गेली
सोडूनी माझे छत्र

जन्मभरी दिधली मज प्रीती
जगाच्या रंगभूमी वरती
गळाले हे एक पात्र

--प्रसाद शुक्ल

लग्न ठरल्यावर

किती दिवस अजुनी मी बोलावे तुझ्या प्रतीमेसवे
दिनरात तुज स्वप्नी पहावे का ते ठरावे वावगे

त्या दिनी आला होतास पाहण्यास तू मला
तुजकडे बघण्याचा मजसी धीर न रे झाला
खाली मान घालूनी तुझ्या सामोरी मी बैसले
उंचावूनी पापण्या तरी एकदाच तुला पाहिले
तेंव्हाच आले रे मनी तुझीच होऊनी मी जावे

मनात माझ्या भरले तुझे ते व्यक्तिमत्व देखणे
छंद फक्त आताची तो मज  संसाराचे चित्र रेखणे
नयनात तुझ्या मी आता जेंव्हा पाहते एकटक
भेटण्यास तुजसी सखया मन होते रे अगतिक
पाहण्यास मी अधीर झाले गोड गुलाबी विश्व नवे

वाचते आता मी कधी एखादी सुरस प्रणय कथा
ती तुझी-माझीच आहे असे वाटते मजसी नाथा
लाजुनी हसते मनी मी आता ऐकता प्रेमगीत
वाटे त्या गीतातुनी वर्णिली तुझी माझी प्रीत
उडती मनाच्या गगनात, स्वच्छंदी स्वप्नांचे रे थवे


--प्रसाद शुक्ल

लावणी: गुलाब

राया गेल्या श्रावणात, खास येउनी लाडात
तुम्ही दिल माझ्या हातात एक कलम गुलाबाच
जपून नेल मी घरी, लावलं पुढच्या दारी
नित्य ओतल्या घागरी, खत घातलं प्रेमाच
झाल आता वर्ष , सांगण्यास होतो हर्ष
सुखावतो रोज स्पर्श बहरलेल्या ताटव्याचा
सय येती तुमची फार तुम्ही याव एकवार
पाणी गुलाबच गार अन ठेविला फाया अत्तराचा

राया या हो एकदा घरी
नजर टाकावी गुलाबावरी  -धृ

येता तुम्ही अंगणात गुलाब भरेल नजरेत
येईल तुमच्या मनात हळूच लावावा हात
रंग लाल मोहक परी छटा थोडी त्यात केशरी
राया या हो --

टपोर एखाद फुल घालेल तुम्हासी भूल
टाकुनी पुढती पाऊल तोडाव तुम्ही खुशाल
घ्यावी खबरदारी तरी झाड आहे ते काटेरी
राया या हो --

एकदा पहाव गुलाबाकडे, एकदा हो मजकडे
मग भाव मनी दडे दोन्ही वरी प्रीत हो जडे
खोचावा  माझ्या केसात आवडेल तुम्हाला भारी
राया या हो --

---प्रसाद शुक्ल

अंगाई - नीज

माझ्या चिमुकल्या कन्येसाठी --आणि हो नंतर माझ्या चिमुकल्या चिरंजीवास हि म्हणत असे

चांदण्यांचा थवा बाई जमला ग गगनात
नीज लाडके तू आता किती हाससी गालात

सकाळीच येई दारी चिवचिव करी जी चिमणी
घरट्यात गेली ती ग मिटे डोळ्यांची पापणी
घेई पिलाल्या आपल्या उबदार ती पंखात
नीज लाडके तू आता किती हाससी गालात

दिसभर बागडूनी मनीमाऊ ती दमली
कोपऱ्यात जाऊनीया अंग चोरून निजली
मावशी ग ती वाघाची राहतो जो वनात
नीज लाडके तू आता किती हाससी गालात

झुलावती ग फुलांना वेलीवरची ती पाने
नभातून चंद्र त्यांना गाई अंगाईचे गाणे
गवताच्या पात्यावारी वारा नाचतो तालात
नीज लाडके तू आता किती हाससी गालात

इवल्या इवल्या डोळ्यातुनी पुरे पाहणे ते आता
अजून तू जागी कशी जग सारे झोपी जाता
रमुनी तू जाई बाई गोड सुंदर स्वप्नात
नीज लाडके तू आता किती हाससी गालात


---प्रसाद शुक्ल

अंगाई : पाहुणी

आमच्या छोट्याश्या घरात -आमच्या कन्येचे आगमन झाले तेंव्हा ---

कार्तिक शुद्ध द्वितीयेला , दिवाळीच्या संध्याकाली
घरट्यात चिमुकल्या एका पाहुणी नवी हो आली
जो जो जो बाळा जो जो जो

लपलेल्या किरणाशी जोडण्यास नूतन नाती
दीपाच्या उदरी पहिली जन्मली तेजोमय ज्योती
हिच्या दिव्या प्रकाशात अवघी अवनी ती दिपली
घरट्यात चिमुकल्या एका पाहुणी नवी हो आली
जो जो जो बाळा जो जो जो

ते गोजिरवाणे रूप बघतची राहावे वाटे
भावना वात्सल्याची अंतरी उफाळून दाटे
आनंद  तो स्वर्गीचा स्पर्शता बोटे ती इवली
घरट्यात चिमुकल्या एका पाहुणी नवी हो आली
जो जो जो बाळा जो जो जो

आजीआजोबांची हिजवरी आभाळा एवढी माया
चांदण्यात कौतुकाच्या उजळते नाजूक काया
हिज चुंबी वरचेवरी पदरी घेई माउली
घरट्यात चिमुकल्या एका पाहुणी नवी हो आली
जो जो जो बाळा जो जो जो

मऊ कापसाची गादी निजण्यास हिजसाठी
ठेविली डोईखाली मखमली  उशी  ती छोटी
रंगीत पाळण्यास रेशीम दोरी बांधिली
 घरट्यात चिमुकल्या एका पाहुणी नवी हो आली
जो जो जो बाळा जो जो जो

--प्रसाद शुक्ल

डोहाळे

सोहळा हा माझा डोहाळे पुरवायला
सयांनो मी निघाले ग माहेराला

हिरवी चोळी हिरवी साडी
भरली फुलांची ग वाडी
सासू आली माझी ओटी भरायला
सयांनो मी निघाले ग माहेराला

गालावर लाली नाही
पांढरे ग ओठ बाई
आळस हा अतिशय अंगात ग भरला
सयांनो मी निघाले ग माहेराला

भजी केली घोसाळ्याची
कोशिंबीर ती कांद्याची
मोतीचूर पंगतीला ग वाढीला
सयांनो मी निघाले ग माहेराला

आप्त इष्ट सारे जमती
आनंदे कौतुक करिती
अंबेच्या कृपेने सोनियाचा दिस दिसला
सयांनो मी निघाले ग माहेराला

---प्रसाद शुक्ल

एक सुंदर भेट

आमच्या पहिल्या बाळाची चाहूल बायको कडून जेंव्हा समजली - तेंव्हा सुचलेली हि कविता

तुला मी देणार आहे रे
एक सुंदर भेट
हृदयाशी तू धरशील सखया
अनेक चुंबने घेत

गुलाब कालिके परी ती मोहक
लाख हिर्‍यांहूनी ती रे मौलिक
पुढील स्वप्नांची ती प्रेरक
सांगितल्या विन  तू रे ओळख
गोड गुपित आहे ते माझे
सांगू कसे तुज थेट
तुला मी देणार आहे रे
एक सुंदर भेट

लाडे लाडे म्हणोनी साजणी
केली होती मज जवळी मागणी
ओढुनी परी लज्जेची ओढणी
अबोल राहिले मी त्या क्षणी
अजुनी जरा धीर धर रे
लवकरीच तुझ्या हाती आहे देत
हृदयाशी तू धरशील सखया
अनेक चुंबने घेत
---प्रसाद शुक्ल

लावणी : धो धो पावसात

काळ काळ ढग जमल निळ्या आभाळात
इजा कडाडल्या गरजले मेघ
पावसाने बाई धरला जोर ओढे खळखळ वाहिती
एकली मी बाई रानात झाले चिंब ओलेती
थरथरू लागले अंग अन भीती भरली नयनात
नाही कुणाची साथ मला ह्या धो धो पावसात
नाही कुणाची साथ मला ह्या धो धो पावसात

कोरस 1 : अहो नाही कुणाची साथ हिला ह्या धो धो पावसात
कुणी जा हिच्या गावा, धाडा सांगावा हिच्या हो रावा
नसे हा कावा , नाही कांगावा लवकरी राया हिचा हो यावा

किती वेळ अशी उभी राहू मी आंब्याखाली एकली
आजच नेमकी नाही आली सोबतीला सहेली
थकले माझे डोळे पाहुनी सखयाची ग वाट
नाही कुणाची साथ मला ह्या धो धो पावसात
कोरस 1

शोषला माझा कंठ, राया तुला मारू किती हाक
मावळतीला दिसू लागली आता रातची झाक
उजळू लागली मनात काळोखाच्या भीतीची वात
नाही कुणाची साथ मला ह्या धो धो पावसात
कोरस 1

मंद सुंगंध कुठूनी आला दरवळला ग चाफा
गवताच्या सळसळीतूनी वाजाती घोड्यांच्या टापा
सुटले ग मी बाई , सख्याची स्वारी भरली नयनात
नाही कुणाची साथ मला ह्या धो धो पावसात
कोरस 1

अलगद बसवील मला संगती त्याने  उमद्या घोड्यावर
अन तो हि चालू लागला टपाटपा गावाच्या वाटेवर
ओली प्रीत आज दौडली ग ओल्या हिरव्या रानात
मिळाली रायाची मज साथ ह्या धो धो पावसात

कोरस२:  रायाची मिळाली साथ हिला ह्या धो धो पावसात
            
----प्रसाद शुक्ल

तुझ्या सहवासात

प्रिये तू जाऊ नकोस दूर
वाटेल हुरहूर तुझ्या विरहाची
तुजविन नाही मज
येणार नीज तळमळ होईल रातीची

तुझ्या निळ्या निळ्या नयनात
पाहता त्या ऐन्यात मीच ग मला
विसरुनी जाते देहभान, जगाची नच जाण
खरच सांगतो तुला

हाती घेता तुझा ग हात
माझ्या अंगात उठती धुंद लहरी
ओठ गुलाबी ते चुंबिता प्यावे जसे अमृता
वाटते ग सुंदरी

केसांमध्ये माळता मोगरा
आणखीच होई साजरा एक चेहरा लाजरा
थोडा लटका तो बावरा जणू ती अप्सरा
आली या भूवरा

लाडे लाडे एक खुले कळी
नाक ते चाफेकळी उडवी पाहुनी मजकडे
मग हसू येई मनात गुलाबी गालात
गोड खळी पडे

रुपेरी चांदण्यात माझ्या बाहूत
जेंव्हा तू शिरसी
एक आगळ्या धुंदीत वेगळ्या विश्वात
नेसी तू मजसी

असता तुझी ग साथ
केंव्हा सरे रात मज न कळे
लाल होई पूर्वेवर तुझ्या हि गालावर
रक्तमा खेळे

---प्रसाद शुक्ल

कोजागिरी

ती : कोजागिरीची रात आहे धुंद, जागवू चल प्रिया
तो : नभीच्या चांदाला साथ देण्याचा मनी तू कर हिय्या

तो : कालचा दिवस आज तू विसर
       उद्याची पहाट अजुनी ग दूर
        सुरात तालात गुंफव  हि रात
        आताच्या क्षणांची भोग रया

ती   नभाने  फुलवुनी शरदाच चांदण
       आजला धरेला दिलया आंदण
        पुनवेच उधाण येउनी ऊरात
         नाचतो हि हा  चंदेरी दर्या

तो  चराचरात चेतना,  निद्रा तू सावर
ती   लक्ष्मी विचारी इथे को जागर
तो ती : चंदेरी धरती चंदेरी आकाश
            आजला आपुली हीच शय्या
नभीच्या चांदाला साथ देण्याचा मनी तू कर हिय्या

होऊनी बेधुंद , उधळूया आनंद
नाचूया स्वच्छंद, तनी मनी चांदण्याचा ठिय्या
नभीच्या चांदाला साथ देण्याचा मनी तू कर हिय्या

---प्रसाद शुक्ल

निरोप

मी जेंव्हा पहिल्यांदाच परदेशी - अमेरिकेस गेलो होतो -तेंव्हा माझे वडील आजारी होते - मी एकुलता एक असल्याने त्यांना काळजी वाटत होती . आमचे कन्यारत्न फक्त दोनच महिन्यांचे होते. तेंव्हा internet तर नाहीच पण फोन सुविधा पण फार प्रगत नव्हती.   त्यावेळेस लिहिलेली ही कविता आहे

चाललो मी परदेशी, निरोप तुमचा घेतो
साऱ्या शुभेच्छा तुमच्या संगे मी घेउनी जातो

चाललो मी परदेशी  रडता असे का  तात
सहाच महिन्यांनी कि येणार आहे मी परत

चाललो मी परदेशी, काळजी ती नाही कशाची
असता पाठीमागे हो माझी माय धीराची

चाललो मी परदेशी, सांगतो मम प्रिय कांता
मम हृदयातील तव स्मृती तारून नेईल भ्रमंता

आपुल्या हाती ग आला फणसाचा मधुर हा कापा
ओठांवरी राहील माझ्या त्याचाच सदैव पापा

चाललो मी परदेशी अंबे तव स्पर्शितो चरण
धावुनी तू येई माते करताच तुझे ग स्मरण

चाललो मी परदेशी, निरोप तुमचा घेतो
साऱ्या शुभेच्छा तुमच्या संगे मी घेउनी जातो

----प्रसाद शुक्ल

सावज

तुझ्या चंचल मनाचे अखेर
मी हि एक सावज रे

तुजकडे बघुनी यौवन फुलले
तुझ्या मधुर शब्दांना भुलले
दिनरात तुझ्या कवेत झुलले
घेउनी मातेचा शाप
एकलेच ते आता रे

का धरावा तुजवरी मी रोष
देते मी माझ्या मनास दोष
का पडला त्यास प्रणयाचा शोष
माहित असुनी धावले ते
मृगजळा कडे रे

ठेवुनी तुझ्या वर फुका विश्वास
तुझ्या श्वासात मिसळला मी श्वास
रोखू न शकले वासनेच्या अश्वास
ठेउनी मागे पाऊल खुणा
दौडत पुढे गेला रे

---प्रसाद शुक्ल

शापित मधुचंद्र

काही वर्षांपूर्वी भावना ह्या दिवाळी अंकात -माझी "तृप्ती"  ही कथा प्रकाशित झाली होती. त्या कथेवर सुचलेले हे गीत आहे.

ये रे ये तू ये सजणा अधीर मी झाले रे सजणा
तूच माझी पूर्ण कर रे अंतरीची कामना
ये रे ये तू ये सजणा

पहिल्या रात्री गगनी होती चंद्राची अर्धी कला
मधुचंद्र हि तो अर्धा सखया राहिला रे आपला
कोंडल्या हृदयात माझ्या प्रणयाच्या अगतिक भावना
ये रे ये तू ये सजणा

तू माझा रे मी तुझी रे मंगल मणी माझ्या गळा
प्राजक्ताच्या फुलापरी स्वप्ने मी केली गोळा
वाहू मी ती आता कोणा सांग रे तुझ्या विना
ये रे ये तू ये सजणा

अंगार फुलविते आता ते पुनवेच चांदण शीतल
एकदाच मजवरुनी फिरव ना तुझे प्रीत पीस कोमल
सहन नाही होत रे मजला विरहाच्या ह्या वेदना
ये रे ये तू ये सजणा

अर्धे फुललेले मी एक कमळ मिलनाच्या सरोवरी
भ्रमरा तू पूर्ण फुलव ना सांगते मी परोपरी
मी एक शापित अभागी करिते तुजकडे याचना
ये रे ये तू ये सजणा

नाचुनी थकला रे आता प्रीत वनी आशेचा मयूर
मेघा न बरसताच का रे निघुनी गेलास तू  दूर
शिंपुनी जा रोमांचित जल ते ओढ लागली ह्या मना
ये रे ये तू ये सजणा


--प्रसाद शुक्ल

गीत छंद

गीत गाण्यात मज होई आनंद
आनंदात गाणे हाची माझा छंद

शब्दांना फुटले सुरांचे पंख
गीतांच्या आकाशी झाले ते दंग
कल्पनेत मी राजा जरी असे रंक
राणी सवे माझी प्रीत होई धुंद

कधी होते मुखातुनी निसर्गाची स्तुति
देवाच्या स्तुतिला कुंठते मती
यौवनाच्या रंगमंची कधी नाचे  रति
सोडूनी जगाचे सर्व कटू बंध

खळखळनारा झरा मला देतो साथ
कधी माझ्या साथीला समुद्राची लाट
हिरव्या रानात पक्षी घालती साद
सुरे ते  घेउनी जाई वारा तो मंद
आनंदात गाणे हाची माझा छंद

----प्रसाद शुक्ल

शिशिर पहाट

शिशिर पहाट

तो --रम्य हि शिशिर पहाट
गार गुलाबी वाहतो वात

राहू नकोस सखे तू दूर
 दाट पसरले आहे धुके
धुक्यात ह्या हरवेल ग प्रीत
नकोस डोळ्यांनी बोलू मुके
मज ओठांना दे तुज ओठांची साथ
गार गुलाबी वाहतो वात

सोनेरी किरणे येतील क्षिती
सैल करतील मखमली मिठी
मिठीतला गंध,   मोकळे बंध
प्रणयाचे घट सारे करतील रिती
जवळी ये आता दे हातात हात
गार गुलाबी वाहतो वात

ती -- पडेन खास फशी तुझ्या
भावती मदनाची आव्हाहने
शहारले अंग मनी  तरंग
तनु मध्ये फुलतात स्पंदने
दवबिंदू पडती त्या फुला पानात
गार गुलाबी वाहतो वात

तो , ती --रम्य हि शिशिर पहाट
गार गुलाबी वाहतो वात



----प्रसाद शुक्ल

सय

प्रिया चुंबिलेस तू माझे ओठ
त्या धुंद नशिल्या रे रात्री
सय आहे का तुला रे त्याची?

सांज होता फिरण्यास तू मी निघालो
गावापासुनी आपण दूर दूर गेलो
दाट झाडीतूनी काढीत मार्ग
एकांताचा गाठीला स्वर्ग
--प्रिया चुंबिलेस तू माझे ओठ

धडाड धुडूम मेघ गरजले
मी एक खुळी मनी घाबरले
तुझ्या मिठीत घेतला आसरा
आवाज हि माझा होई कापरा
--प्रिया चुंबिलेस तू माझे ओठ

रिमझिम रिमझिम होत होती बरसात
दाट काळोखात जात होती रात
नव्हत्या चांदण्या नाही रजनीनाथ
मजसी होती तुझीच ओली साथ
--प्रिया चुंबिलेस तू माझे ओठ
--प्रसाद शुक्ल

विज्ञानाचे दान

देवा तुझ्या दारी आज जमलो आम्ही सारे
मागतो दान एक देशील का सांग का रे

तुकयाने मागितले विसर न तुझा व्हावा
विश्वाचे कल्याण मागितले ज्ञानदेवा
थोर संतांच्या त्या भूमी अजून का आम्ही कोरे

विश्वची तूच आहे तू ची विश्वाचा रे कर्ता
विश्वरूप तुझे देवा रणी दाविले तू  पार्था

उघडी केलीस त्याला ज्ञानाची सर्व दारे

एकेकाळी भारतात सुवर्ण युग नांदले

वेदांमधुनी विज्ञानाचे धडे ते किती मांडले

परी आता शिकविती पश्चिमेचे ज्ञान  वारे

 

विकसनशील आम्ही, होऊ केंव्हा विकसित

बुद्धिवान ताऱ्यांची संख्या इथे आहे  अगणित

विज्ञानाचे दान घेता तेजाळतील  सारे तारे

मागतो दान हे रे देशील का सांग का रे

 

--प्रसाद शुक्ल

हुरहूर

हुरहूर

धुंद त्या गोड स्मृती ठेवुनी मजपाशी
सजणा तू का रे निघूनी गेलास दूरदेशी

भेट तुझी माझी झालीच  नसती तर
वाटली नसती मनास उगाच ही हुरहूर
मन माझे रातदिन घुटमळते तुजपाशी

नाही सहन होत विरह हा आता मजला
अगतिक झाली  काया बिलगण्या तव तनुला
लवकरी येउनी, मज तुज्या बाहूत घेशी

सांग नाहीतर विसरुनी जा ती प्रीत
वचने ती खोटी दिली क्षणिक प्रणयात
धरणार मी हि नाही आशा खुळी उराशी
सजणा तू का रे निघूनी गेलास दूरदेशी

--प्रसाद शुक्ल

स्वप्नातील सुंदरी

एक सुंदरी आली काल स्वप्नात
गाढ झोपेत तरी वाटे सत्यात
जागविले तिने आपल्या हाताने
फिरवुनी नाजूक बोटे माझ्या केसात
एक सुंदरी आली काल स्वप्नात

नजरेला नजर माझ्या लाविली
गोऱ्या गालात हळूच ती हासली
माझेच मला काही कळेना
बघतच राहिलो तिच्या डोळ्यात

माझ्या गालावर टीचकी मारिली
मजकडे थोडी खाली ती वाकली
चेहरा तो माझा झाकून गेला
तिच्या रेशमी सुंगंधी केशभारात

एक हात माझा तिने धरिला
संगे चलण्याचा इशारा केला
चालू लागलो मी हि तिच्या सवे
तिच्या कटी भवती टाकुनी  हात

गेलो आम्ही स्वर्गीच्या प्रीतवनात
होता तिथे एक उंच प्रपात
धावतच जाऊनी उभे राहिलो
खाली झेपावणाऱ्या शुभ्र धारेत

तिची  विरल वस्त्रातली काया
ओली बिलगली तनुला माझिया
भ्रमरापरी स्वछंदी झालो
घेउनी मधुघट अधरात

मग उचलुनी तिला घेतले
बकुळीच्या तरुतळी ठेवले
फुलांच्या शेजेवर सुकाविले
माझ्या बाहूत चंद्राच्या उन्हात

--प्रसाद शुक्ल

पहिली रात

हि पहिली रात
सजली सुरात
मिलनाचे हि गीत गात
हि पहिली रात

कालच्या त्या मंगल दिनी
झालो मी तुझा धनी
चाललीस तू मज मागुनी
सप्तपदीची पाऊले सात


तू का अशी लाजवंती कळी
फुलवितो फुलात ये जवळी
तने मनें धुंद झाली
फुलाच्या सुवासात
हि पहिली रात

लटिका राग

प्रिये फुलली हि वाटिका
सुंदर हि घटिका
दूर उभी राहुनी
अबोल तू अशी का

नुकतीच बरसली श्रावणसर
सोनेरी उन्हे पसरली भूवर
फुलांवर पानांवर मनावर
सुगंधात मृत्तिका

तुझ्यासवे कसे बोलावे
ह्या रागाला काय म्हणावे
का असे रोखुनी बघावे
फुगवुनी नासिका

फुल डोलते वाऱ्यासंगे
भ्रमारासावे प्रणय रंगे
प्रीतीच्या गुजगोष्टीत दंगे
तरुसवे लतिका

किती वेळ राहणार अजुनी
तळहाती हनुवटी ठेवुनी
मधेच हसते ओठ दाबुनी
सोड राग हा लटिका

कृष्ण जन्म

नभी गरजती मेघ बरसती हो श्रावण धारा
अष्टमीच्या रात्रीला मोहन अवतरला भूवरा

हंबरती गोमाता त्यांचा आला गोपाळ
मंजुळ स्वरात धरिला बासरीने ताल
एक सुंदर पीस टाकले कळले त्या मयूरा

टिपरी वरी पडे टिपरी नाचती आनंदे गोपिका
पायातल्या नृपुराने धरिला कृष्ण नामाचा ठेका
धरिला शाम नामाचा ठेका
रासक्रीडेत रंग भरण्य येई शामसुंदरा

वाट पाहती सवंगडी रे वाट पाहे भाकर काला
पेंद्या म्हणे गौळणीला आला गोविंदा आला
बघू कशी खाते आता दही लोणी ती मथुरा
अष्टमीच्या रात्रीला मोहन अवतरला भूवरा

वसुदेवाकीचा कान्हा आला
यशोदेचा नंदलाला आला
पार्थाचा सारथी तो आला
सुदाम्याच जिवलग हा आला
मीरेचा गिरीधर हो आला
जगी सर्वत्र मोद जाहला

नागपंचमी

एक नवविवाहित युवती नागपंचमी च्या सणासाठी एकटी  माहेरी आली असते. सण झाल्यावर ती परत सासरी चालली आहे.  तिची जिवलग मैत्रीण तिला निरोप देण्यासाठी गावाच्या वेशी पर्यंत आली आहे आणि तेंव्हा ती युवती तिच्या मैत्रिणीस सांगत आहे --



सखे ग बाई, निरोप मज देई
मी आता ग माझ्या घरी जाई, सखे बाई

नागपंचमी, येऊन गेली ग, झाले चार दिस
मन माझे सये, झाल वेडापिस, भेटण्या पतीस
सखे ग बाई

तू काढलेली, रंगली मेंदी ग, माझ्या हातावर
दाखवता प्रियास, आवडेल फार, चुंबिल तो कर
सखे ग बाई

तिकडे ग तो, बैचेन मजसाठी, असेल राजा
नको ग फार त्याला, विरहाची सजा
मला हि त्याची इजा, सखे बाई
सखे ग बाई

दिवाळीच्या सणा, येईल मी जेंव्हा, पुन्हा माहेरी
असेल तो बरोबरी, सांगते खरोखरी
फिर तू माघारी सखे  बाई
सखे ग बाई

लावणी : पुनवेच चांदन

फार दिसांची इच्छा माझी राया मी तुम्हा सांगते
तुमच्या  माझ्या प्रीतीला सखया  पुनवेच चांदन पिउदे

कोरस - आता लवकरात लवकरी, सजणा  यावे झडकरी
             हिन ध्यास धरला उरी, तुम्ही इच्छा करावी पुरी
             माझ्या सजणा तू र  माझ्या राया तू र

नटून थटून येईल मी सजणा तुमच्या बरोबरी
चंद्रकोर कुकवाची कोरेल माझ्या गोऱ्या भाळावरी
अंगाला मी नेसेल तुमचा आवडता शालू भरजारी
गळ्यात घालेल मी माझ्या साज सोन्याचा कोल्हापुरी
तुमच्या संगे किरणात चांदाच्या शृंगार माझा  नाहुदे
तुमच्या  माझ्या प्रीतीला सखया  पुनवेच चांदन पिउदे


भाळीतो मजला तुमचा हा मर्दानी रुबाब
फिके पडतील तुमच्या पुढती दिल्लीचे नवाब
संगतीत तुमच्या सखया गालावरती फुलती गुलाब
धुंद चढविते मजला तुमच्या श्वासांची मस्त शराब
शिणगाराचा फुलुनी पिसारा मोर मनीचा  नाचूदे
तुमच्या  माझ्या प्रीतीला सखया  पुनवेच चांदन पिउदे


 

दख्खनची राणी

लग्न झाले तेंव्हा माझी बायको मुंबई ला नोकरी करत होती व मी पुण्यात राहत होतो.  लग्न झाल्यावर पुण्यात बदली होई पर्यंत काम आटपून ती दक्खनच्या राणीने (Deccan Queen) मुंबईहून आठवड्यातून दोन वेळा पुण्याला येत असे. व तिला आणायला मी शिवाजीनगर स्टेशन वर जात असे. असेच एके दिवशी मी गाडीची वेळ झाली म्हणून घाई घाईत स्टेशन वर गेलो व कळाले कि गाडीला उशीर होत आहे. स्टेशनवर तेंव्हा वाट पाहत मी तेथे बसलो असता खालील भावना मनात आल्या.

दख्खनची राणी

धापा टाकीत मी आलो स्टेशनात
कारभारणी घ्यायाला तुझी ग गाठ

दख्खनची राणी आज का हो झाली लेट
राणी तुझी माझी कवा होईल भेट
ओलांडला असशील का तू खंडाळ्याचा घाट
कारभारणी घ्यायाला तुझी ग गाठ

चार दिस तुझा मुक्काम मुंबईला
दोनच दिस तुझा संग पुण्याला
बदलीची आता किती पहायची वाट
कारभारणी घ्यायाला तुझी ग गाठ

मरण

मला कसेल असेल मरण
जीवनातील तो अखेरचा क्षण

उंच उंच महालात
मऊ मऊ गादीवर
का गवताच्या झोपडीत
फाटक्या काळ्या घोंगडीवर

गजबजलेल्या रस्त्यावर
एखाद्या भीषण अपघातात
का दूर दूर जंगलात
हिंस्त्र पशूच्या तडाख्यात

एखादा दुर्धर रोग देईल मला साथ
अन निरोप देईल मला पांढरे इस्पितळ
का मित्रांमध्ये गप्पा मारता मारता
येईल एखादीच छातीत कळ

निधड्या छातीवर घाव घेऊन
देह ठेवेल रणांगणावर
का आत्महत्येचे पाप घडेल
आघात होता मनातील हळव्या स्पंदनांवर

भडकलेल्या आगीमध्ये
होरपळून भाजून
का खवळलेल्या पुरामध्ये
गुदमरून बुडून

स्नेहाचा दोरा कापेल संघर्षाची कात्री
अन होईल माझा  खून
का माझ्या हातून खून होऊन
होईल मला फाशी

विज्ञानाशी मैत्री करून
प्राण सोडेल अंतराळात
का देवाचे नाव घेत
ज्योत विझेल राउळात

कदाचित असेही असेल
नशिबी मरणच नसेल
अमृताचे घट पिऊन
अमरत्व मिळून बसेल

सावली

उंच उंच आकाशाखाली
खोल खोल समुद्र आहे
दूर दूर क्षितीजास सुर्व्या
निरोप घेत आहे

सागराच्या उरातुनी
अवखळ लाटा उचंबळत आहेत
गार सुखद वाऱ्यासवे
झावळ्या सळसळत आहेत

सोनेरी आसमंतात
चंदेरी भावना दडल्या आहेत
मऊ मऊ ह्या रेतीवारती
लांब सावल्या पडल्या आहेत

सखे तुझ्या सावलीला
नाही स्वतंत्र अस्तित्व
ती माझ्याच सावलीत
विरली आहे झरली आहे

साकुरा

आधी थोडे ह्या कविते बद्दल --- जेंव्हा मी जपान मध्ये राहत होतो तेंव्हा साकुरा चा आनंद लुटायचा योग आला. साकुरा म्हणजे cherry blossom . हि फुले जपान मध्ये बहुतेक एप्रिल मध्ये फुलतात आणि जपानी लोकांना ह्याचा खूप अभिमान असतो. फुलांचा बहर फार तर एक आठवडा टिकतो आणि ह्या काळात जपानी लोक ह्या फुलांचा उत्सव उत्साहाने साजरा करतात. जपान ला जपानी भाषेत निहोन तर जपानी माणसाला निहोन जीन असे म्हणतात.
एक अमेरिकन संगीत प्रिय गृहस्थ आहे. भारतीय संगीत शिकून जपान मध्ये राहतात व जपानी वाद्ये उत्तम वाजवतात व स्वतः गातात हि. . ते जेंव्हा एकदा  भारतात आले होते तेंव्हा त्यांनी हि साकुरा कविता जपानी संगीतात बद्ध करून एका कार्यक्रमात म्हटली होती.

साकुरा

निहोनजीनच्या शिरावरी मानाचा तुरा
निहोनच्या भूमीवरी फुललेला साकुरा

शुभ्र हिमाचे दिन ते जाता
लज्जाचूर त्या गुलाबी कालिका
फुलवण्या त्या येई पहिला
वसंत राजा ह्या भूवारा
निहोनच्या भूमीवरी फुलतो साकुरा

साकुराच्या उपवनात जावे
डोळे भरुनी ते दृश्य पहावे
नभातुनी का मेघ उतरले
प्रेमाने लपेटण्या धरा
निहोनच्या भूमीवरी फुलाला साकुरा

साजशृंगार हा बघुनी सृष्टीचा
अधू दृष्टीचा निहोनजीन षष्ठीचा
बागडेल मोदे चहूकडे
पिउनी साके - निहोनची प्यारी सुरा
निहोनच्या भूमीवरी फुलाला साकुरा

तरुण मनाला पर्वकाल हा
वसंत उत्सव सर्वकाल हा
आवळी भोजन सम साकुरा भोजन
करुनी लुटती आनंद पुरा
निहोनच्या भूमीवरी फुलाला साकुरा

जो आवडतो सर्व जनाला
तोची आवडे हि देवाला
कटू नियम हा इथे हि लागू
बहर लगेच ओसरे लागू
हुरहूर वाटे खेळ हा अधुरा
निहोनच्या भूमीवरी फुललेला साकुरा

प्रतीक्षा

तुझी  किती प्रतीक्षा
सूर्य गेला क्षितिजा

तुझी किती मी वाट पाहिली
सांगेल तुजला इथली रेती
क्षणभर हि नाही लवली
तुज्या प्रतीक्षेत डोळ्यांची पाती
नको पाहू हि कठीण परीक्षा

पुर्वेकडूनी रजनी ती आली
पश्चिमेस हि संध्या आली
तू ये अशी माज्या सामोरी
लाटा ह्या उसळती सागरी
करण्यास  आपुल्या प्रेमाची समीक्षा

तुझी  किती प्रतीक्षा
सूर्य गेला क्षितिजा

विज्ञान अभंग

मराठी ब्लॉग वर आत्तापर्यंत केलेल्या कविता, गाणी प्रकाशित कराव्यात असे बरेच दिवस मनात होते पण वेळ आणि मुहूर्त मिळत नव्हता.  प्रथम कोणते गाणे / कोणती कविता प्रकाशित करावी संभ्रम पडला। शेवटी मी बरीच वर्षे शास्त्रन्य म्हणून काम करत असल्याने माझा "विज्ञान अभंग " प्रथम येथे लिहावा असे ठरवले.
सदर अभंग हा -- माझे Ph D चे प्रथम गुरु डॉ माशेलकर हे जेह्वा आमच्या संस्थेचे निर्देशक झाले व त्यांनी जे संस्थे मधे प्रथम भाषण केले - त्यावर आधारित आहे.

( माझा हा प्रथम प्रयत्न असल्याने मराठी मधे टाइप करताना काही शब्द बरोबर येत नाहीत तरी समजुन घ्यावे ही विनंती )

विज्ञान अभंग
विज्ञानाचा घ्यावा ध्यास
विज्ञानाचा घ्यावा श्वास
विज्ञानात करा वास
युग हे विज्ञानाचे ॥ ध्रु ॥

कठीण श्रमाने, विज्ञानाचे घेता धड़े
अमृताचे घड़े बहु, लागतील हाती ॥ १॥

शोध कार्य करण्या, व्हावे तुम्ही अगतिक
मिळो  कीर्ति जागतिक, असो ध्येय मनी ॥ २॥

खरा गुरु आहे , विज्ञानाचा ग्रन्थ
दाखविण्या सुपंथ, सदैव हज़र ॥ ३॥

गुरु जे वदले, केले मी कथन
करावे जतन तुम्ही, प्रसाद म्हणे ॥ ४॥